علائم و نوشتههای روی تیوب رنگ
هر تیوب رنگ نقاشی و هنری مانند رنگ روغن، اکرلیک و …حاوی یکسری اطلاعاتی به صورت نوشتههای انگلیسی (لاتین)، علایم یا نمادهای مختلفی است که بسیار کلیدی هستند و شناخت آنها به همه هنرمندان، نقاشان، هنرجویان و هر کاربری کمک میکند تا بتواند تصمیمات آگاهانهای در مورد انتخاب رنگ، ترکیب و مخلوط کردن و مدیریت صحیح رنگ بگیرند و به نتایج هنری مورد نظر خود دست پیدا کند.
اغلب تیوبهای رنگ شامل محتویاتی مانند رنگ، حلالها، افزودنیها و ترکیبات شیمیایی دیگر است که این ترکیبات ممکن است عمر مفید تیوب رنگ را تحت تاثیر قرار دهند یا به عنوان عواملی برای نشان دادن وضعیت و کیفیت تیوب رنگ، باشند.
درک هر کدام از علائم و نشانههای و به طور کلی اطلاعات تیوبهای رنگ، به هنرمندان و همه کاربران کمک میکند تا از ویژگیها و خواص رنگ مورد نظر آگاه شوند و بتوانند رنگهای مورد نظر خود را بهطور موثرتری انتخاب کنند و به کار ببرند و همچنین دوام و ماندگاری آثار خود را تضمین کنند.
همه تیوبهای رنگها نشانه و علائم مختص به خود را دارند که هر هنرمند هنگام خرید با آنها رو به رو میشود و شاید معنای آنها را نداند. با صفویه همراه شوید تا با علائم و نوشتههای روی تیوب رنگ را آشنا شوید.
علائم و نوشتههای روی تیوب رنگ
-
نام تجاری محصول
اولین مورد مربوط به نام تجاری محصول (برند) که همان شرکت تولید کننده است، میباشد که معمولا در ردیف اول به صورت انگلیسی و یا لاتین، در پشت یا جلو تیوب نوشته شده است.
-
تشخیص نوع رنگ
مورد بعدی درج واژهای به نام (oil colour یا oil color) که به معنی رنگ روغن یا Acrylics که به معنای رنگ اکریلیک است، میباشد که این نوشته بر روی انواع تیوبهای رنگ موجود است.
-
نام رنگ
مهمترین و اصلیترین نوشتهای که بر روی هر تیوب رنگ به چشم میخورد، نام رنگ آن میباشد که به چند زبان مطرح دنیا مانند انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، ایتالیایی و … بر روی هر تیوب درج شده است. نشانگر ویژگی خاصی از رنگ است؛ به عنوان مثال، تیوب رنگ قرمز به معنای این است که، محتویات داخل تیوب، رنگ قرمز است.
توجه داشته باشید نام یکسان از یک رنگ در هر برند، ممکن است با برند دیگر مقداری تفاوت داشته باشد؛ به عنوان مثال رنگ برنت سیه نا (Burnt Sienna) در برند وینزور (Winsor & Newton ) لزوما همرنگ برنت سیه نا در برند دانیل اسمیت (DANIEL SMITH) نمیباشد.
علائم برند، نام و نوع رنگ روی تیوب
-
سری (series) رنگ
شرکتهای تولیدکننده معمولا رنگها را بر اساس بهای تمام شده تولید و قیمت، در یک رنج عددی بین 1 تا 8 طبقه بندی میکنند و این مورد با کلمه سری series یا serie که در برندهای معتبر اصولا در پایین رنگ نوشته میشود، مشخص است.
اعداد بالاتر نشان دهنده گرانتر بودن و اعداد پایینتر، نشان دهنده ارزانتر بودن رنگدانه استفاده شده، میباشد و هر چقدر عدد آن بیشتر باشد، یعنی به سمت 8 برود، قیمت آن بیشتر خواهد بود.
با این وجود اگر یک رنگ سری 1 دارد، به معنی کیفیت پایینی آن نیست؛ بلکه بدین معنا است که به دست آوردن یا تولید رنگدانه موجود در این رنگ، نسبت به رنگهای با شماره سری بالاتر، آسانتر است.
به عنوان مثال رنگدانه گران قیمتی مانند کادمیوم با اعداد 8 Series و رنگدانه های Student یا مبتدی با شماره سریهای 1 و 3 و نهایت تا 3 نشان داده میشوند.
-
حجم یا مقدار
معمولا در پایین هر تیوب رنگ، حجم یا مقدار تیوب هر آن با یک عدد به همراه واحد که به صورت میلی متر (ml) یا بر حسب اونس سیال (fl oz) نوشته شده است. این نشانه، مقدار رنگ موجود در تیوب را تعیین کرده و بر اساس آن هنرمند میتواند پوشش آن را برای آثار هنری خود تخمین بزند. انواع تیوبهای رنگ دارای حجمهایی مانند 50ml /100ml /10ml /25ml /100ml و … میباشند.
-
شفافیت رنگ (Opacity)
این علامت به میزان شفافیت یا کدورت یک رنگ و توانایی آن در عبور نور یا پوشش آن بر روی لایههای زیرین، اشاره دارد. شفافیت نشان میدهد که چه مقدار نور میتواند از لایه رنگ عبور کند، در حالی که کدورت و تیرگی، به توانایی رنگ در پوشاندن لایههای زیرین اشاره دارد.
به طور کلی شفافیت یا تیرگی رنگ، بستگی به میزان پوشاندن سطح کار دارد؛ یعنی یک رنگ مات باعث پوشاندن کامل سطح کار و عدم انعکاس نور از سطح رنگی یا مقوا شده و در مقابل یک رنگ شفاف، باعث عبور نور از خود و دیده شدن سطح زیرین، میشود. این اطلاعات به هنرمندان کمک میکند هنگام لایهبندی و لعاب دادن رنگها بتوانند به جلوههای دلخواه و مورد نظر خود، برسند.
میزان شفافیت رنگها و اصطلاحات رایج و متداول مورد استفاده روی هر تیوب معمولا با واژه Opacity و یک مربع یا دایره کنار آن، نشان داده میشود و بدین صورت درج شده است: شفاف (transparent)، نیمه شفاف (semi- transparent)، مات (opaque) و نیمه مات (semi- opaque).
دایره یا مربع توخالی که داخل مربع کاملا بی رنگ است به معنای رنگ شفاف، نصف مربع یا دایره مشکی و نصف آن بی رنگ به معنای نیمه مات، اگر مربع یا دایره تو پر یا کاملا مشکی باشد، به معنای مات بودن رنگ است و برای نشان دادن رنگ نیمه شفاف، از یک مربع یا دایره بی رنگ و یک خط مشکی در وسط، استفاده میکنند.
علائم سری، حجم و شفافیت روی تیوب رنگ
-
پیگمنت (pigment)
یکی از علائم مهم هر تیوب رنگ، پیگمنت یا رنگدانه آن است. شناخت پیگمنتها یا رنگدانههای مورد استفاده در تیوب رنگ، میتواند اطلاعاتی در مورد پایداری، شفافیت و خواص ترکیبی رنگ، ارائه دهد.
در واقع Index رنگ یک نام رسمی و یک شماره یا کد عددی است که شامل نشانه پیگمنت روی تیوب با حرف اول کلمه آن یعنی P + حرف اول رنگ که دسته رنگ را نشان میدهد که R برای قرمز، O برای نارنجی، Y برای زرد، G برای سبز، B برای آبی، V برای بنفش، Br برای قهوه ای، W برای سفید، Bk برای رنگ سیاه و M برای رنگدانه فلزی + شماره پیگمنت مثلا شماره PW4 مربوط به پیگمنت سفید زینک یا کد 29 مربوط به رنگ لاجوردی است.
در برخی موارد نیز به شکل کد نام #Cl نوشته میشوند؛ به عنوان مثال وقتی که در کنار زرد کادمیوم درج شده باشد PY37 به معنای Pigment Yellow 37 است که شماره 37 رنگدانه سولفید روی کادمیوم است. همچنین اگر رنگدانهای از یک منبع کاملا طبیعی مشتق شده باشد، ممکن است به جای «P» با «N» برای طبیعی یا natural شروع شود.
برای مثال در رنگ آبی لاجوردی، اولین حرف P میباشد که همان پیگمنت است و جلوی آن حرف اول رنگ نوشته شده که آبی است و B به معنای Blue و جلو B عدد 29 است که همان کد رنگ لاجوردی میباشد.
اهمیت این اعداد از این جهت است که ممکن است دو تیوب رنگ توسط دو تولید کننده مختلف، نام مشابهی داشته باشند؛ اما رنگدانه های متفاوتی در آنها بهکار رفته باشد. همچنین به این نکته نیز باید توجه شود که حتی دو رنگ امکان دارد از رنگدانه مشابهی تشکیل شده باشد، اما در حلال و مواد روغنی متفاوت باشند و دو رنگ ساخته شده هم، با هم یکسان نباشند.
مقاله ” کاربرد مدیوم لیکویین در رنگ روغن ” را نیز بخوانید!
-
ماندگاری (Permanence)
این نشانه یکی از علائم مهم هر تیوب رنگ است که ماندگاری و توانایی رنگها را در برابر گرما (Heat Stability)، آب و هوا، تجزیه، الکل و اسیدها (Resistance to alkalis & Acids) یا شرایط و عوامل محیطی و تغییرات برگشت ناپذیر در ساختار شیمیائی یا فیزیکی، مشخص میکند.
این نوشتهها معمولا به این به صورت است: دو حرف AA به معنای بسیار دائمی و عالی (AA–Extremely Permanent)/ حرف A به معنای دائمی و خوب (A–Permanent)/ حرف B به معنای دوام متوسط و نسبتا خوب (B–Moderately Durable) و حرف C به معنای فرار یا بیدوام (C–Fugitive) که در سیستم رتبهبندی تیوبهای رنگ وینزور و نیوتن به این صورت درج شده است.
-
مقاومت در برابر نور (Lightfastness)
همه رنگها میزان متفاوتی از پایداری در برابر نور مرئی را دارند و با گذشت زمان و با در معرض نور بودن، دچار محو و کمرنگ شدن میشوند. شرکتهای تولید کننده برای تعیین میزان مقاومت رنگها در برابر نور، آنها در معرض نور مستقیم خورشید و یا زیر نورهای درخشان مصنوعی گذاشته و تا زمانی که مقدار مشخصی از نور UV را جذب کنند، مورد آزمایش قرار داده و رتبهبندی میکنند.
این درجه پایداری نور که نشان دهنده مقاومت رنگ در برابر محو شدن یا تغییر در هنگام قرار گرفتن در معرض نور است؛ به روشهای مختلف توسط تولید کنندگان نشان داده میشود و رایج ترین راه با اعداد رومی است و بدین صورت نشان داده میشود: رتبه I (عالی) بالاترین رتبه و درجه یک که از کیفیت بالایی برخوردار است، رتبه II به معنای خوب یا درجه دو است و کیفیت کمتری نسبت به درجه یک دارد، رتبه III که به معنای متوسط است و کیفیت پایینتری نسبت به خوب دارد و رتبه IV به معنای ضعیف که نشان دهنده کیفیت و مقاومت پایین آن است.
در برخی برندها ممکن است با علامت * یا + نشان داده میشود؛ به عنوان مثال در رنگ اکریلیک پ ب او (PEBEO)، درجه مقاومت عالی با 3 ستاره (excellent ***)، درجه مقاومت خیلی خوب با دو ستاره (Very good **) و درجه مقاومت متوسط رو به کم با یک ستاره (fair/non-permanent *) بر روی هر تیوب مشخص شده است.
کمپانیهایی مانند Winsor & Newton معمولا برای نتایج آزمایش خود را از ASTM استفاده میکنند که رتبهبندی آن به شرح زیر است: رتبه V (بسیار ضعیف): طول عمر کمتر از 2 سال در شرایط متوسط معمولی/ رتبه IV (ضعیف): طول عمر بین 2-15سال/ رتبه III (متوسط یا عادلانه): طول عمر بین 15-50 سال/ رتبه II (بسیار خوب): طول عمر 50-100 سال/ رتبه I (عالی): طول عمر بیش از 100 سال
سازمان استاندارد American Society for Testing and Materials به اختصار ASTM یک سازمان آمریکایی میباشد که در حدود 100 سال پیش برای آزمایش مواد اولیه مورد نیاز در کارخانهها و صنایع مختلف تاسیس شد و اکنون یکی از بزرگترین سازمانهای بین المللی توسعه دهنده استانداردهای فنی برای مواد، محصولات و سامانهها میباشد.
برای تولید کنندههای رنگهای هنری این سازمان تست رنگدانه و مقاومت نوری، انجام میدهد و به برندها اجازه میدهد تا لیست رنگدانه های خود را به عنوان رفرنس، ارائه بدهند.
برخی از علائم و نوشتههای روی تیوب رنگ
سازمان ASTM برای تعیین مقاومت پایداری نور رنگهای مورد استفاده در هنرمندان، رنگها را در فضاهایی مانند فضای داخلی خانه، گالری هنری یا موزه شبیه سازی کرده و از 4 روش استفاده میکند: روش آزمایش A: قرار گرفتن در جنوب فلوریدا در معرض نور طبیعی روز فیلتر شده از طریق شیشه پنجره، روش تست B: قرار گرفتن در آریزونا در معرض نور طبیعی روز فیلتر شده از طریق شیشه پنجره، روش آزمایش C: قرار گرفتن در معرض در یک دستگاه قوس زنون کنترل شده بدون رطوبت که نور روز را شبیه سازی میکند و از طریق شیشه پنجره فیلتر شده است و روش تست D: قرار گرفتن در معرض یک دستگاه قوس زنون کنترل شده با رطوبت که نور روز را شبیه سازی میکند و از شیشه پنجره فیلتر شده است.
-
درجه و کلاس رنگ
معمولا رنگهای هنری برای استفاده در سطوح مختلف مبتدی تا حرفهای تولید و درجه بندی میشوند. بر روی تیوبهایی که Student درج شده باشد؛ یعنی برای مبتدیها یا هنرجوها مناسب است و رنگهایی با کلمه Artist مناسب هنرمندان نیمه حرفهای و حرفهای است. البته در برخی از برندها، رنگدانههای حرفهای تر با عنوانهایی مانند حرفهای (Professional) نامگذاری شده است. تفاوت کلی این کلمات در میزان رنگدهی پیگمنتها یا رنگدانهها آنها میباشد.
-
واژه Hue
هنگامی که از کلمه hue در نام یک رنگ استفاده شود؛ به معنای آن است که رنگ بهجای رنگدانه اصلی، با یک رنگدانه جایگزین تولید شده است. قرمز کادمیوم هیو (Cadmium Red Hue) یکی از نمونههای آن است و به معنای آن است که بهدلیل کمیاب، گران یا سمی بودن، بهجای رنگدانه اصلی کادمیوم، از یک رنگدانه مشابه استفاده شده است.
-
بایندر (Vehicle)
اصطلاح Vehicle که معنی لغوی آن وسیله نقلیه است، بر روی تیوب به بایندر آن اشاره دارد و منظور همان چسب یا مادهای است که با رنگدانه مخلوط شده و برای اتصال رنگدانه به یکدیگر و خاصیت چسبندگی آن به سطح رنگ به آن اضافه میشود و بر زمان خشک شدن، بافت و خواص کاربرد رنگ، تاثیر میگذارد.
نوع چسب استفاده شده بسته به نوع رنگ متفاوت است؛ در رنگهای روغنی از روغن بذر کتان به عنوان چسب و در رنگهای اکریلیک از پلیمر اکریلیک یا امولسیون پلیمری اکریلیک معلق استفاده میکنند و چسب رنگهای آبرنگ، معمولا صمغ عربی یا گلیکول مصنوعی است.
-
لکه پذیری رنگ (Staining)
به معنای خاصیت لکه شدن رنگ، حتی اگر کمرنگ نیز استفاده شود، میباشد و به هیچ عنوان از روی مقوا حتی با شسته شدن نیز از بین نمیروند. اگر واژه non-Sataining بر روی تیوب رنگ درج شده باشد، یعنی میتوان با شستن و تکنیکهای رنگ برداری، آن از روی مقوا برداشت.
نمونهای از علائم و نوشتههای روی تیوب رنگ
-
اطلاعات ایمنی و سلامت
بر روی تیوبهای رنگ، اطلاعات ایمنی و بهداشتی مانند هشدارها، اقدامات احتیاطی و نمادهای خطر درج شده است که این دستورالعملها، راهنماییها و نکات مهمی را در مورد استفاده ایمن، احتیاط در مورد سمیت، الزامات تهویه، یا روشهای جابجایی و هرگونه خطرات سلامتی بالقوه مرتبط با رنگ، ارائه میدهد که خواندن و دنبال کردن آنها برای استفاده ایمن، بسیار مهم است.
مشاهده ACMI بر روی تیوبهای رنگ مربوط به مورد سلامت و ایمنی آن است. موسسه مواد خلاق و هنری با عنوان The Art & Creative Materials Institute که به اختصار ACMI نامیده میشود، یک انجمن بین المللی غیرانتفاعی آمریکایی در زمینه لوازم هنری و صنایع دستی است که متشکل از بیش از 200 تولید کننده مواد هنری و صنایع دستی خلاق است که به دنبال ارتقای ایمنی در هنر و محصولات خلاق از طریق برنامه صدور گواهینامه خود هستند.
بسیاری از شرکتهای کوچک و بزرگ و برندهای مطرح در سراسر دنیا مانند پ ب او (PEBEO)، وینزور اند نیوتن (WINSOR & NEWTON)، شین هان (SHINHAN) و … در برنامه صدور گواهینامه محصول ACMI شرکت میکنند و گواهینامه آن را دریافت کردهاند.
هر محصول تولیدی در برنامه این موسسه، تحت آزمایشهای سم شناسی حرفهای و گستردهای قرار میگیرد که موارد مربوط به سمیت حاد و مزمن رنگها، قبل از گرفتن حق داشتن مهر گواهی ACMI را، مورد بررسی قرار میدهد و شامل بررسی پنج ساله فرمولاسیون محصولات برای برآورده کردن الزامات قانون برچسب زدن مواد هنری خطرناک است. همچنین آخرین اطلاعات علمی و نظارتی موجود را، برای بهروز نگهداشتن برنامه خود، مورد بررسی قرار میدهد.
تیوب رنگ یا هر محصول دارای نشان تایید شده ACMI گواهی میدهد که رنگ برای کودکان و بزرگسالان، غیر سمی است و حاوی هیچ مادهای به مقدار کافی برای سمی یا مضر بودن برای انسانها، از جمله کودکان، یا ایجاد مشکلات حاد یا مزمن سلامتی نیست.
استاندارد ACMI اطلاعات ایمنی و سلامت تیوب رنگ
-
- گواهینامه استاندارد AP
یکی دیگر از برچسبهای بر روی تیوب رنگ یا لوازم هنری که به آن گواهی استاندارد سلامت میگویند، (Approved Product Seal) یا AP است که طبق ASTM توسط ACMI نشان دهنده سمی یا سلامت بودن آن ماده هنری است. این برچسب را روی بسیاری از لوازم هنری کودکان قابل مشاهده است.
-
- گواهینامه استاندارد CL
نشان CL یا Cautionary Label Seal بر روی تیوب رنگها یا هر محصول هنری رتبهبندی خطر بالقوه و برچسب هشدار دهنده را نشان میدهد و توسط ACMI مطابق با ASTM برای مواد مضر و خطرناک بهکار برده میشود.
به عنوان مثال، بر روی بعضی از رنگهای کبالت، علامت CL یعنی هشدار حاوی کبالت است که در اثر تماس با پوست، ممکن است واکنش آلرژیک ایجاد کند. از تماس آن پوست باید خودداری شود، همچنین پس از استفاده دستها شسته شده و دور از دسترس کودکان نیز، نگهداری شود.
-
اطلاعات اضافی
بر روی برخی تیوبهای رنگ اطلاعات اضافی درج شده است که میتواند دستورالعمل و روش استفاده، سطوح توصیه شده، زمان خشک شدن، نکات تمیز کردن، نحوه مخلوط کردن با حلال، رقیق کردن با آب و یا تکنیک های خاصی باشد که رنگ برای آنها مناسب است. این اطلاعات به هنرمندان کمک میکند تا رنگ را به طور موثرتری درک کنند و از آن استفاده بهینهتری داشته باشند.
نکات مهم در انتخاب تیوب رنگ مورد نظر
-
مطالعه برچسب و دستورالعمل: همچنین پیش از استفاده، دستورالعملها و راهنمای استفاده علائم تیوب رنگ را، به دقت مطالعه کنید. این مورد شامل نکات مربوط به آمادهسازی رنگ، روش استفاده، زمان خشک شدن، هشدارها، راهنماها و پیشنهادات تولیدکننده و سایر موارد است که رعایت دقیق این دستورالعملها هم به حفظ کیفیت و عمر مفید رنگ کمک میکند و هم میتوانید اطلاعات مهمی در مورد نحوه استفاده، نکات ایمنی و خواص رنگ از این طریق به دست آورید.
-
سازگاری رنگ مورد نظر با سطح کار: اطمینان حاصل کنید که تیوب رنگی که انتخاب میکنید، با سطح و ماده مورد نظرتان سازگار و هماهنگ است. برخی از تیوبهای رنگ ممکن است برای سطوح خاصی مثل فلزات، چوب، پلاستیک و غیره مناسب باشند. مطمئن شوید که تیوب رنگ شما مناسب سطح مورد نظرتان است. به عنوان مثال، در صورتی که قصد رنگ آمیزی چوب را دارید، مطمئن شوید که رنگ مورد نظر، برای چوب مناسب است.
-
ویژگیهای خاص: علائم تیوب رنگ ممکن است به ویژگیهای خاصی مانند ضد زنگ بودن اشاره کنند. اگر این ویژگیها برای شما اهمیت دارند، مطمئن شوید که تیوب مورد نظر این خصوصیات را دارد.
-
نیازهای ایمنی: اگر تیوب رنگ دارای نشانههای ایمنی مانند استفاده از دستکش یا اطلاعات درباره استفاده از تهویه، هنگام کار است، اطمینان حاصل کنید که استفاده از این رنگ، برای محیط کاری شما مناسب است و هنگام استفاده برای شما مشکلات تنفسی و سلامتی بهوجود نمیآورد.
-
مشاوره حرفهای: در صورتی که هنوز شک دارید یا نیاز به راهنمایی دقیقتر دارید، بهتر است با متخصصان مربوطه مشورت کنید. متخصصان رنگ و محصولات نقاشی، میتوانند شما را در انتخاب مناسب کمک کنند و به همه سوالات و ابهامات شما پاسخ دهند.
جمع بندی
شناخت و درک کامل نوشتهها و همه علائم تیوب رنگ، اطلاعات مهمی درباره آن در اختیار شما میگذارد که میتوانید از علاوه بر انتخاب رنگ مناسب و خرید عاقلانه و صرفهجویی در هزینهها، از استفاده صحیح و ایمن آنها نیز مطمئن شوید. در این مقاله سعی کردیم تمام این علائم و نشانهها را به طور دقیق به شما معرفی کنیم تا بتوانید با اطلاعات کامل، رنگ مورد نیازتان را برای اثر هنری خود، تهیه کنید.
همچنین میتوانید در صورت مواجه شدن با هر مشکلی یا پاسخ به همه سوالات خود و کسب اطلاعات کامل در زمینه نوع رنگ مورد نظرتان، با متخصصین رنگ هنرکده صفویه تماس بگیرید.
لازم به ذکر است تمامی رنگهای مورد نیاز طراحی و نقاشی شما مانند انواع رنگ روغن، اکرلیک، آبرنگ، گواش و … از بهترین برندهای ایرانی و خارجی در بالاترین کیفیت و با مناسبترین قیمتها، در هنرکده صفویه موجود میباشد که شما هنرمندان عزیز میتوانید برای مشاهده و خرید به صفحه رنگ مراجعه کنید.